Μια ιστορία σχεδόν 3.500 χρόνων...
Στην εποχή των κινητών τηλεφώνων και των τηλεπικοινωνιακών δορυφόρων μάς φαίνεται φυσιολογικό ένα μήνυμα να αναμεταδίδεται μέσα σε ένα - δύο δευτερόλεπτα στην άλλη άκρη του κόσμου.
Παλιά όμως; Στα αρχαία χρόνια; Πώς είναι δυνατόν σε μία τόσο παλιά εποχή, τον 12ο αιώνα π.Χ. ας πούμε, οι Έλληνες στην Πελοπόννησο να μάθουν την είδηση της άλωσης της Τροίας μία μέρα μόνο μετά το γεγονός;
Είναι βέβαια δυνατόν, αφού οι πρόγονοί μας, με το εφευρετικό τους μυαλό είχαν καταφέρει να βρουν τρόπους να ανταλλάσσουν μηνύματα μεταξύ μακρινών τόπων σε γρήγορο χρόνο.
Ένα αρχαίο μήνυμα μπορούσε να διανύσει μέχρι και 600 χιλιόμετρα σε μία ημέρα!
Ας τα δούμε με την σειρά...
Ο πρώτος τρόπος επικοινωνίας των ανθρώπων ήταν η δυνατή φωνή:
Κάποιος που μπορούσε να φωνάξει πολύ δυνατά αναλάμβανε να ειδοποιήσει άλλους ανθρώπους που βρίσκονταν πιο μακριά.
Χαρακτηριστική περίπτωση ήταν ο Στέντορας, από την ελληνική μυθολογία, Αχαιός ήρωας της Τροίας, με φωνή (που ήταν δώρο από την Ήρα) η οποία ισοδυναμούσε με την φωνή 50 ανδρών. (Σας λέει κάτι η φράση "στεντόρεια φωνή";)
Καθόλου άσχημα, όταν είχε να ειδοποιήσει τους συντρόφους του στον πόλεμο που μπορεί να βρίσκονταν μακριά!
Η μόνη του στενοχώρια ήταν πως κανείς δεν ήθελε να κάθεται δίπλα του όταν φώναζε...
Η φωνή όμως με τα χρόνια σταμάτησε να εξυπηρετεί, έτσι οι άνθρωποι έπρεπε να βρουν άλλα μέσα, πιο αποτελεσματικά.
Η σάλπιγγα ήταν ένα από αυτά.
Οι σάλπιγγες και οι τρομπέτες έστελναν αρκετά μακριά τα ηχητικά σήματά τους, ώστε να μπορεί να συνεννοείται ο στρατός στον πόλεμο. (Ναι! οι τηλεπικοινωνίες, όπως και οι περισσότερες εφευρέσεις του ανθρώπου, ανακαλύφθηκαν για τον πόλεμο, για να μπορούν δηλαδή οι άνθρωποι να σκοτώνουν πιο αποτελεσματικά ο ένας τον άλλον...)
Για να πηγαίνει πιο μακριά το σήμα που έστελναν με τους ήχους, οι αρχαίοι Έλληνες (για την ακρίβεια ο Μέγας Αλέξανδρος) συνέλαβαν την ιδέα και εφηύραν τον τηλεβόα.
Ο τηλεβόας (ακουστικός τηλέγραφος, θα μπορούσαμε να πούμε) μετέφερε τους ήχους με την βοήθεια του αέρα σε μακρινές αποστάσεις. Αποτελούνταν από ένα τρίποδο, περίπου 4 μέτρα ψηλό, από την κορυφή του οποίου κρεμόταν ένα στρογγυλό κέρας μεγάλου μεγέθους.
Ένας στρατιώτης φυσούσε με δύναμη στο στόμιο του κέρατος και ο ήχος ενισχυμένος (και βαρύς) έφευγε από το μεγάλο άνοιγμα στην άλλη πλευρά.
Επειδή το κέρας κρεμόταν ελεύθερα από το σκοινί, μπορούσε να περιστραφεί προς όλες τις κατευθύνσεις κι έτσι να πάει ο ήχος προς όπου επιθυμούσε ο χειριστής του.
Για πιο μακρινές αποστάσεις υπήρχαν οι ημεροδρόμοι.
Αυτοί ήταν δρομείς μεγάλων αποστάσεων (όπως θα τους λέγαμε σήμερα) που μετέφεραν τα νέα από πόλη σε πόλη.
Από τους γνωστότερους σε μας ημεροδρόμους είναι ο αγγελιοφόρος Φειδιππίδης που έτρεξε μέχρι την Σπάρτη για να ζητήσει βοήθεια από τους Σπαρτιάτες πριν την μάχη του Μαραθώνα, καθώς και ο Αθηναίος στρατιώτης που έτρεξε από τον Μαραθώνα μέχρι την Αθήνα, για να μεταφέρει το μήνυμα της νίκης εναντίον των Περσών (γι' αυτό και ο "μαραθώνιος" κάθε χρόνο).
Καθώς περνούσαν τα χρόνια, οι ημεροδρόμοι εφοδιάστηκαν με άλογα, οπότε διήνυαν μεγαλύτερες αποστάσεις και πιο ξεκούραστα.
Η φωτιά ήταν ένα ακόμα μέσον επικοινωνίας.
Χρησιμοποιούνταν από τα πολύ αρχαία χρόνια, για να επικοινωνούν οι άνθρωποι μεταξύ τους.
Μας είναι γνωστή η ιστορία της Μήδειας που, με αναμμένο πυρσό, ειδοποίησε τους Αργοναύτες να επιτεθούν στην Κολχίδα. Με πυρσό, επίσης, ειδοποιήθηκε και ο Αγαμέμνονας, όταν οι Αχαιοί έβαλαν τον Δούρειο Ίππο μέσα στην Τροία. Και οι ιστορίες συνεχίζονται...
Με τα χρόνια οι Έλληνες, τελειοποιώντας την χρήση της φωτιάς ως μέσου επικοινωνίας, εφηύραν τις φρυκτωρίες.
Οι φρυκτωρίες ήταν πύργοι κτισμένοι στις κορυφές κάποιων βουνών.
Πάνω σ' αυτούς άναβαν φωτιές, για να αναμεταδίδουν οπτικά κωδικοποιημένα σήματα σε μεγάλες αποστάσεις.
Κάτι σαν νυχτερινός οπτικός τηλέγραφος, δηλαδή!
Κατά την διάρκεια της ημέρας οι φωτιές αντικαθίσταντο από καπνούς.
Λιγότερο αποτελεσματικό, γι' αυτό και προτιμούσαν τις νυκτερινές επικοινωνίες.
Από τις πιο γνωστές περιπτώσεις μετάδοσης μηνύματος με φωτιά είναι η είδηση της πτώσης της Τροίας.
Ο Αγαμέμνονας είχε υποσχεθεί στην γυναίκα του, την Κλυταιμνήστρα, πως όταν κυριευόταν το Ίλιον (η Τροία) εκείνη -που βρισκόταν στο Άργος- θα μάθαινε το νέο μέσα σε μία μέρα.
Έτσι και έγινε! Από βουνοκορφή σε βουνοκορφή, για μια απόσταση 600 χιλιομέτρων (500 χιλιόμετρα σε ευθεία γραμμή), το σήμα της φωτιάς μεταφέρθηκε από την Τροία στις Μυκήνες μέσα σε μια νύχτα!
Τρεις εξάδες από φωτιές (αυτό ήταν το μήνυμα της πτώσης της Τροίας) άναψαν πρώτα στο όρος Ίδα, έξω από την Τροία. Τις φωτιές τις είδαν οι σκοποί στην κορυφή του βουνού της Λήμνου και άναψαν και αυτοί τις δικές τους. Εκείνες, πάλι, φάνηκαν μέχρι την κορυφή του Άθω (Άγιο Όρος). Από εκεί, με τον ίδιο τρόπο, το οπτικό μήνυμα μεταφέρθηκε διαδοχικά στο Μάκιστον όρος (βόρεια Εύβοια), στο Μεσσάπιο όρος και τον Κιθαιρώνα (Βοιωτία), στο Αγίπλαγκτον όρος (τα Γεράνεια όρη στα Μέγαρα), στο Αραχναίον όρος (στο Άργος) και τέλος στην πρωτεύουσα των Μυκηνών. (Δείτε τα σημεία των φρυκτωριών στον παρακάτω χάρτη.)
Το σύστημα φρυκτωριών που είχαν ανακαλύψει οι αρχαίοι είναι το αρχαιότερο τηλεπικοινωνιακό δίκτυο στον κόσμο!
Εκτός από το δίκτυο Τροίας - Μυκηνών, υπήρχαν τουλάχιστον άλλα 6 τέτοια δίκτυα στην αρχαιότητα.
Και για να θαυμάσουμε ακόμη περισσότερο την εξυπνάδα των προγόνων μας, αρκεί να σκεφτούμε πως οι θέσεις των φρυκτωριών ήταν τόσο σωστά μελετημένες που ακόμη και σήμερα ο ΟΤΕ χρησιμοποιεί τις ίδιες βουνοκορφές για να αναμεταδίδει στις περιοχές της Ελλάδας τα μικροκύματα του σύγχρονου τηλεπικοινωνιακού δικτύου.
Μέσα από ένα απόσπασμα της ταινίας "Ο άρχοντας των δαχτυλιδιών" μπορούμε να πάρουμε μία ιδέα (έστω και με χολλυγουντιανό τρόπο) για το πώς λειτουργούσαν οι φρυκτωρίες:
Απολαύστε το:
Με τις φρυκτωρίες οι αρχαίοι μπορούσαν να στέλνουν πολύ απλά μηνύματα - τα πιο βασικά: "χάσαμε", "κερδίσαμε", κλπ.
Υπήρχαν, όμως, φορές που οι πρόγονοί μας ήθελαν να γράφουν κάτι παραπάνω ("ετοιμαζόμαστε για επίθεση", "ο εχθρός πλησιάζει", "υποχωρούμε", "στείλτε ενισχύσεις", κλπ.) και να το στέλνουν μάλιστα και γρήγορα!
Έτσι, τον 4ο αιώνα π.Χ. εφηύραν τον υδραυλικό τηλέγραφο.
Αυτός λειτουργούσε με την βοήθεια του νερού και μπορούσε να στέλνει σύντομα γραπτά προκαθορισμένα μηνύματα! (Κάτι σαν τα πρότυπα μηνύματα των κινητών τηλεφώνων...)
Τηρουμένων των αναλογιών, ήταν επικοινωνιακό σύστημα που έστελνε τα πρώτα sms του κόσμου!
Για να λειτουργήσει σωστά το σύστημα, όλα τα παρατηρητήρια ήταν εφοδιασμένα με πανομοιότυπες (ακριβώς ίδιες) συσκευές.
Δείτε στο παρακάτω βίντεο πώς λειτουργούσε ο υδραυλικός τηλέγραφος:
Και επειδή "το καλό είναι εχθρός του καλύτερου", τον 2ο αιώνα π.Χ. εφευρέθηκε ένας ακόμη πιο έξυπνος τρόπος επικοινωνίας, με τον οποίον μπορούσαν να στέλνουν μηνύματα "γράφοντάς" τα γράμμα-γράμμα!
Τα πρώτα σήματα mors (κατά κάποιον τρόπο...) του κόσμου!
Με αυτόν τον τρόπο, οι πρόγονοί μας είχαν την ελευθερία να γράφουν μηνύματα με όποιες και όσες λέξεις ήθελαν!
Μιλάμε, βέβαια, για την πυρσεία.
Η πυρσεία βασιζόταν σε δύο πεντάδες από μεγάλους πυρσούς.
Ο χειριστής είχε μπροστά του τα γράμματα του αλφαβήτου τοποθετημένα σε πίνακα, όπως τον παρακάτω:
Τα γράμματα είχαν οριστεί σε σειρές και στήλες.
Την αριστερή πεντάδα πυρσών την είχαν ορίσει για τις σειρές και την δεξιά για τις στήλες.
Για παράδειγμα, το γράμμα Χ βρίσκεται στην 5η σειρά και την 2η στήλη.
Έτσι, όταν ήθελαν να "γράψουν" το γράμμα Χ, άναβαν 5 πυρσούς από την αριστερή πεντάδα (αυτή για τις σειρές) και 2 πυρσούς από την δεξιά πεντάδα (αυτή για τις στήλες).
Οι άλλοι στο απέναντι βουνό έβλεπαν τις φωτιές (αντίστροφα βέβαια) και διάβαζαν σιγά-σιγά ολόκληρη την λέξη.
Επειδή οι φρυκτωρίες βρίσκονταν αρκετά μακριά η μία από την άλλη, οι απέναντι παρατηρητές χρησιμοποιούσαν ειδικά κιάλια για να μην κάνουν λάθη στην ανάγνωση!
Και, εννοείται, πως για να αναλάβει κάποιος αυτή την θέση στην πυρσεία έπρεπε να ξέρει οπωσδήποτε ορθογραφία!
Τέτοιου είδους τρόποι επικοινωνίας ήταν τόσο αποτελεσματικοί, που τους χρησιμοποιούσαν πολύ αργότερα και οι Βυζαντινοί (μόνο που τότε ονομάζονταν "καμινοβίγλες") και, γενικά, βρίσκονταν σε λειτουργία μέχρι και τον 19ο αιώνα!
Το 1844 λειτούργησε για πρώτη φορά ο ηλεκτρικός τηλέγραφος.
Τον εφηύρε ο Σάμιουελ Μορς, από την Αμερική.
Το 1895, ο Ιταλός Γουλιέλμο Μαρκόνι πήρε τον τηλέγραφο του Μορς, τον τελειοποίησε και εφηύρε τον ασύρματο τηλέγραφο. Πολύ σημαντική ανακάλυψη, αφού έτσι οι άνθρωποι απελευθερώθηκαν από τα καλώδια και μπορούσαν να επικοινωνήσουν με τους ναυτικούς που βρίσκονταν στην θάλασσα, στην μέση του ωκεανού.
Εκείνη περίπου την περίοδο εφευρέθηκε το τηλέφωνο.
Την πρώτη συσκευή την εφηύρε ο Αλεξάντερ Γκράχαμ Μπελλ το 1876, αλλά πέρασαν κάμποσα χρόνια μέχρι να αρχίσει να χρησιμοποιείται από τον κόσμο.
Η εξέλιξη του τηλεφώνου μέσα σε 100 χρόνια υπήρξε ραγδαία.
Τα σημερινά τηλέφωνα τα χωρίζει τεράστιο χάσμα από τις πρώτες συσκευές, όπως βλέπουμε στην φωτογραφική ανασκόπηση πιο κάτω:
Σήμερα οι τηλεπικοινωνίες βασίζονται κατά μεγάλο μέρος στους τηλεπικοινωνιακούς δορυφόρους, αφού αυτοί έχουν την μοναδική δυνατότητα να παρέχουν κάλυψη σε μεγάλες γεωγραφικές περιοχές και να συνδέουν μεταξύ τους πολύ μακρινά μέρη.
Χάρη στους τηλεπικοινωνιακούς δορυφόρους γίνονται εφικτές οι ραδιοφωνικές και οι τηλεοπτικές μεταδόσεις, από το ένα μέρος της Γης στο άλλο, σε πραγματικό χρόνο.
Ένας δορυφόρος λαμβάνει σήμα από έναν επίγειο σταθμό και κατόπιν το αναμεταδίδει σε έναν άλλον σταθμό στην Γη.
Οι τηλεπικοινωνιακοί δορυφόροι τοποθετούνται σε γεωσύγχρονη τροχιά, δηλαδή περιστρέφονται στο διάστημα με την ίδια ταχύτητα που περιστρέφεται και η Γη.
Αυτό πρακτικά σημαίνει πως ο δορυφόρος μένει πάντα στην ίδια θέση σε σχέση με την επιφάνεια της Γης και έτσι κάποιος που έχει δορυφορικό δέκτη δεν χρειάζεται να αλλάζει την θέση της δορυφορικής του κεραίας.
Πηγές:
Εκπομπή Μετα-Μουσείο (της ΕΤ1)
Γυμνάσιο Νέου Σουλίου
Μουσείο Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας Κώστα Κοτσανά
Λογομνήμων
Ένωση Ελλήνων ραδιοερασιτεχνών
Γενικό Επιτελείο Στρατού (Δ/νση Διαβιβάσεων)
Ελληνικό Αρχείο
Κέντρο Διάδοσης Επιστημών και Μουσείο Τεχνολογίας: Νόησις
Βικιπαίδεια
Μια φορά κι έναν καιρό ήταν η επιστήμη (Παιδική σειρά)
Παλιά όμως; Στα αρχαία χρόνια; Πώς είναι δυνατόν σε μία τόσο παλιά εποχή, τον 12ο αιώνα π.Χ. ας πούμε, οι Έλληνες στην Πελοπόννησο να μάθουν την είδηση της άλωσης της Τροίας μία μέρα μόνο μετά το γεγονός;
Είναι βέβαια δυνατόν, αφού οι πρόγονοί μας, με το εφευρετικό τους μυαλό είχαν καταφέρει να βρουν τρόπους να ανταλλάσσουν μηνύματα μεταξύ μακρινών τόπων σε γρήγορο χρόνο.
Ένα αρχαίο μήνυμα μπορούσε να διανύσει μέχρι και 600 χιλιόμετρα σε μία ημέρα!
Ας τα δούμε με την σειρά...
Ο πρώτος τρόπος επικοινωνίας των ανθρώπων ήταν η δυνατή φωνή:
Κάποιος που μπορούσε να φωνάξει πολύ δυνατά αναλάμβανε να ειδοποιήσει άλλους ανθρώπους που βρίσκονταν πιο μακριά.
Χαρακτηριστική περίπτωση ήταν ο Στέντορας, από την ελληνική μυθολογία, Αχαιός ήρωας της Τροίας, με φωνή (που ήταν δώρο από την Ήρα) η οποία ισοδυναμούσε με την φωνή 50 ανδρών. (Σας λέει κάτι η φράση "στεντόρεια φωνή";)
Καθόλου άσχημα, όταν είχε να ειδοποιήσει τους συντρόφους του στον πόλεμο που μπορεί να βρίσκονταν μακριά!
Η μόνη του στενοχώρια ήταν πως κανείς δεν ήθελε να κάθεται δίπλα του όταν φώναζε...
Η φωνή όμως με τα χρόνια σταμάτησε να εξυπηρετεί, έτσι οι άνθρωποι έπρεπε να βρουν άλλα μέσα, πιο αποτελεσματικά.
Η σάλπιγγα ήταν ένα από αυτά.
Οι σάλπιγγες και οι τρομπέτες έστελναν αρκετά μακριά τα ηχητικά σήματά τους, ώστε να μπορεί να συνεννοείται ο στρατός στον πόλεμο. (Ναι! οι τηλεπικοινωνίες, όπως και οι περισσότερες εφευρέσεις του ανθρώπου, ανακαλύφθηκαν για τον πόλεμο, για να μπορούν δηλαδή οι άνθρωποι να σκοτώνουν πιο αποτελεσματικά ο ένας τον άλλον...)
Για να πηγαίνει πιο μακριά το σήμα που έστελναν με τους ήχους, οι αρχαίοι Έλληνες (για την ακρίβεια ο Μέγας Αλέξανδρος) συνέλαβαν την ιδέα και εφηύραν τον τηλεβόα.
Ο τηλεβόας (ακουστικός τηλέγραφος, θα μπορούσαμε να πούμε) μετέφερε τους ήχους με την βοήθεια του αέρα σε μακρινές αποστάσεις. Αποτελούνταν από ένα τρίποδο, περίπου 4 μέτρα ψηλό, από την κορυφή του οποίου κρεμόταν ένα στρογγυλό κέρας μεγάλου μεγέθους.
Ένας στρατιώτης φυσούσε με δύναμη στο στόμιο του κέρατος και ο ήχος ενισχυμένος (και βαρύς) έφευγε από το μεγάλο άνοιγμα στην άλλη πλευρά.
Για πιο μακρινές αποστάσεις υπήρχαν οι ημεροδρόμοι.
Αυτοί ήταν δρομείς μεγάλων αποστάσεων (όπως θα τους λέγαμε σήμερα) που μετέφεραν τα νέα από πόλη σε πόλη.
Από τους γνωστότερους σε μας ημεροδρόμους είναι ο αγγελιοφόρος Φειδιππίδης που έτρεξε μέχρι την Σπάρτη για να ζητήσει βοήθεια από τους Σπαρτιάτες πριν την μάχη του Μαραθώνα, καθώς και ο Αθηναίος στρατιώτης που έτρεξε από τον Μαραθώνα μέχρι την Αθήνα, για να μεταφέρει το μήνυμα της νίκης εναντίον των Περσών (γι' αυτό και ο "μαραθώνιος" κάθε χρόνο).
Καθώς περνούσαν τα χρόνια, οι ημεροδρόμοι εφοδιάστηκαν με άλογα, οπότε διήνυαν μεγαλύτερες αποστάσεις και πιο ξεκούραστα.
Η φωτιά ήταν ένα ακόμα μέσον επικοινωνίας.
Χρησιμοποιούνταν από τα πολύ αρχαία χρόνια, για να επικοινωνούν οι άνθρωποι μεταξύ τους.
Μας είναι γνωστή η ιστορία της Μήδειας που, με αναμμένο πυρσό, ειδοποίησε τους Αργοναύτες να επιτεθούν στην Κολχίδα. Με πυρσό, επίσης, ειδοποιήθηκε και ο Αγαμέμνονας, όταν οι Αχαιοί έβαλαν τον Δούρειο Ίππο μέσα στην Τροία. Και οι ιστορίες συνεχίζονται...
Με τα χρόνια οι Έλληνες, τελειοποιώντας την χρήση της φωτιάς ως μέσου επικοινωνίας, εφηύραν τις φρυκτωρίες.
Οι φρυκτωρίες ήταν πύργοι κτισμένοι στις κορυφές κάποιων βουνών.
Πάνω σ' αυτούς άναβαν φωτιές, για να αναμεταδίδουν οπτικά κωδικοποιημένα σήματα σε μεγάλες αποστάσεις.
Κάτι σαν νυχτερινός οπτικός τηλέγραφος, δηλαδή!
Κατά την διάρκεια της ημέρας οι φωτιές αντικαθίσταντο από καπνούς.
Λιγότερο αποτελεσματικό, γι' αυτό και προτιμούσαν τις νυκτερινές επικοινωνίες.
Από τις πιο γνωστές περιπτώσεις μετάδοσης μηνύματος με φωτιά είναι η είδηση της πτώσης της Τροίας.
Ο Αγαμέμνονας είχε υποσχεθεί στην γυναίκα του, την Κλυταιμνήστρα, πως όταν κυριευόταν το Ίλιον (η Τροία) εκείνη -που βρισκόταν στο Άργος- θα μάθαινε το νέο μέσα σε μία μέρα.
Έτσι και έγινε! Από βουνοκορφή σε βουνοκορφή, για μια απόσταση 600 χιλιομέτρων (500 χιλιόμετρα σε ευθεία γραμμή), το σήμα της φωτιάς μεταφέρθηκε από την Τροία στις Μυκήνες μέσα σε μια νύχτα!
Τρεις εξάδες από φωτιές (αυτό ήταν το μήνυμα της πτώσης της Τροίας) άναψαν πρώτα στο όρος Ίδα, έξω από την Τροία. Τις φωτιές τις είδαν οι σκοποί στην κορυφή του βουνού της Λήμνου και άναψαν και αυτοί τις δικές τους. Εκείνες, πάλι, φάνηκαν μέχρι την κορυφή του Άθω (Άγιο Όρος). Από εκεί, με τον ίδιο τρόπο, το οπτικό μήνυμα μεταφέρθηκε διαδοχικά στο Μάκιστον όρος (βόρεια Εύβοια), στο Μεσσάπιο όρος και τον Κιθαιρώνα (Βοιωτία), στο Αγίπλαγκτον όρος (τα Γεράνεια όρη στα Μέγαρα), στο Αραχναίον όρος (στο Άργος) και τέλος στην πρωτεύουσα των Μυκηνών. (Δείτε τα σημεία των φρυκτωριών στον παρακάτω χάρτη.)
Το σύστημα φρυκτωριών που είχαν ανακαλύψει οι αρχαίοι είναι το αρχαιότερο τηλεπικοινωνιακό δίκτυο στον κόσμο!
Εκτός από το δίκτυο Τροίας - Μυκηνών, υπήρχαν τουλάχιστον άλλα 6 τέτοια δίκτυα στην αρχαιότητα.
Και για να θαυμάσουμε ακόμη περισσότερο την εξυπνάδα των προγόνων μας, αρκεί να σκεφτούμε πως οι θέσεις των φρυκτωριών ήταν τόσο σωστά μελετημένες που ακόμη και σήμερα ο ΟΤΕ χρησιμοποιεί τις ίδιες βουνοκορφές για να αναμεταδίδει στις περιοχές της Ελλάδας τα μικροκύματα του σύγχρονου τηλεπικοινωνιακού δικτύου.
Μέσα από ένα απόσπασμα της ταινίας "Ο άρχοντας των δαχτυλιδιών" μπορούμε να πάρουμε μία ιδέα (έστω και με χολλυγουντιανό τρόπο) για το πώς λειτουργούσαν οι φρυκτωρίες:
Απολαύστε το:
Με τις φρυκτωρίες οι αρχαίοι μπορούσαν να στέλνουν πολύ απλά μηνύματα - τα πιο βασικά: "χάσαμε", "κερδίσαμε", κλπ.
Υπήρχαν, όμως, φορές που οι πρόγονοί μας ήθελαν να γράφουν κάτι παραπάνω ("ετοιμαζόμαστε για επίθεση", "ο εχθρός πλησιάζει", "υποχωρούμε", "στείλτε ενισχύσεις", κλπ.) και να το στέλνουν μάλιστα και γρήγορα!
Έτσι, τον 4ο αιώνα π.Χ. εφηύραν τον υδραυλικό τηλέγραφο.
Αυτός λειτουργούσε με την βοήθεια του νερού και μπορούσε να στέλνει σύντομα γραπτά προκαθορισμένα μηνύματα! (Κάτι σαν τα πρότυπα μηνύματα των κινητών τηλεφώνων...)
Τηρουμένων των αναλογιών, ήταν επικοινωνιακό σύστημα που έστελνε τα πρώτα sms του κόσμου!
Για να λειτουργήσει σωστά το σύστημα, όλα τα παρατηρητήρια ήταν εφοδιασμένα με πανομοιότυπες (ακριβώς ίδιες) συσκευές.
Δείτε στο παρακάτω βίντεο πώς λειτουργούσε ο υδραυλικός τηλέγραφος:
Και επειδή "το καλό είναι εχθρός του καλύτερου", τον 2ο αιώνα π.Χ. εφευρέθηκε ένας ακόμη πιο έξυπνος τρόπος επικοινωνίας, με τον οποίον μπορούσαν να στέλνουν μηνύματα "γράφοντάς" τα γράμμα-γράμμα!
Τα πρώτα σήματα mors (κατά κάποιον τρόπο...) του κόσμου!
Με αυτόν τον τρόπο, οι πρόγονοί μας είχαν την ελευθερία να γράφουν μηνύματα με όποιες και όσες λέξεις ήθελαν!
Μιλάμε, βέβαια, για την πυρσεία.
Η πυρσεία βασιζόταν σε δύο πεντάδες από μεγάλους πυρσούς.
Ο χειριστής είχε μπροστά του τα γράμματα του αλφαβήτου τοποθετημένα σε πίνακα, όπως τον παρακάτω:
Τα γράμματα είχαν οριστεί σε σειρές και στήλες.
Την αριστερή πεντάδα πυρσών την είχαν ορίσει για τις σειρές και την δεξιά για τις στήλες.
Για παράδειγμα, το γράμμα Χ βρίσκεται στην 5η σειρά και την 2η στήλη.
Έτσι, όταν ήθελαν να "γράψουν" το γράμμα Χ, άναβαν 5 πυρσούς από την αριστερή πεντάδα (αυτή για τις σειρές) και 2 πυρσούς από την δεξιά πεντάδα (αυτή για τις στήλες).
Οι άλλοι στο απέναντι βουνό έβλεπαν τις φωτιές (αντίστροφα βέβαια) και διάβαζαν σιγά-σιγά ολόκληρη την λέξη.
Επειδή οι φρυκτωρίες βρίσκονταν αρκετά μακριά η μία από την άλλη, οι απέναντι παρατηρητές χρησιμοποιούσαν ειδικά κιάλια για να μην κάνουν λάθη στην ανάγνωση!
Και, εννοείται, πως για να αναλάβει κάποιος αυτή την θέση στην πυρσεία έπρεπε να ξέρει οπωσδήποτε ορθογραφία!
Τέτοιου είδους τρόποι επικοινωνίας ήταν τόσο αποτελεσματικοί, που τους χρησιμοποιούσαν πολύ αργότερα και οι Βυζαντινοί (μόνο που τότε ονομάζονταν "καμινοβίγλες") και, γενικά, βρίσκονταν σε λειτουργία μέχρι και τον 19ο αιώνα!
Το 1844 λειτούργησε για πρώτη φορά ο ηλεκτρικός τηλέγραφος.
Τον εφηύρε ο Σάμιουελ Μορς, από την Αμερική.
Το 1895, ο Ιταλός Γουλιέλμο Μαρκόνι πήρε τον τηλέγραφο του Μορς, τον τελειοποίησε και εφηύρε τον ασύρματο τηλέγραφο. Πολύ σημαντική ανακάλυψη, αφού έτσι οι άνθρωποι απελευθερώθηκαν από τα καλώδια και μπορούσαν να επικοινωνήσουν με τους ναυτικούς που βρίσκονταν στην θάλασσα, στην μέση του ωκεανού.
Εκείνη περίπου την περίοδο εφευρέθηκε το τηλέφωνο.
Την πρώτη συσκευή την εφηύρε ο Αλεξάντερ Γκράχαμ Μπελλ το 1876, αλλά πέρασαν κάμποσα χρόνια μέχρι να αρχίσει να χρησιμοποιείται από τον κόσμο.
Η εξέλιξη του τηλεφώνου μέσα σε 100 χρόνια υπήρξε ραγδαία.
Τα σημερινά τηλέφωνα τα χωρίζει τεράστιο χάσμα από τις πρώτες συσκευές, όπως βλέπουμε στην φωτογραφική ανασκόπηση πιο κάτω:
Σήμερα οι τηλεπικοινωνίες βασίζονται κατά μεγάλο μέρος στους τηλεπικοινωνιακούς δορυφόρους, αφού αυτοί έχουν την μοναδική δυνατότητα να παρέχουν κάλυψη σε μεγάλες γεωγραφικές περιοχές και να συνδέουν μεταξύ τους πολύ μακρινά μέρη.
Χάρη στους τηλεπικοινωνιακούς δορυφόρους γίνονται εφικτές οι ραδιοφωνικές και οι τηλεοπτικές μεταδόσεις, από το ένα μέρος της Γης στο άλλο, σε πραγματικό χρόνο.
Ένας δορυφόρος λαμβάνει σήμα από έναν επίγειο σταθμό και κατόπιν το αναμεταδίδει σε έναν άλλον σταθμό στην Γη.
Οι τηλεπικοινωνιακοί δορυφόροι τοποθετούνται σε γεωσύγχρονη τροχιά, δηλαδή περιστρέφονται στο διάστημα με την ίδια ταχύτητα που περιστρέφεται και η Γη.
Αυτό πρακτικά σημαίνει πως ο δορυφόρος μένει πάντα στην ίδια θέση σε σχέση με την επιφάνεια της Γης και έτσι κάποιος που έχει δορυφορικό δέκτη δεν χρειάζεται να αλλάζει την θέση της δορυφορικής του κεραίας.
Πηγές:
Εκπομπή Μετα-Μουσείο (της ΕΤ1)
Γυμνάσιο Νέου Σουλίου
Μουσείο Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας Κώστα Κοτσανά
Λογομνήμων
Ένωση Ελλήνων ραδιοερασιτεχνών
Γενικό Επιτελείο Στρατού (Δ/νση Διαβιβάσεων)
Ελληνικό Αρχείο
Κέντρο Διάδοσης Επιστημών και Μουσείο Τεχνολογίας: Νόησις
Βικιπαίδεια
Μια φορά κι έναν καιρό ήταν η επιστήμη (Παιδική σειρά)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου